Mustafa Necati, 24 yaşında milletvekili, 30 yaşında Adalet Bakanı ve 31 yaşında Eğitim Bakanı olmuştur. 35 yıllık hayatına birçok başarı sığdırmış,bir sürü yeniliğe imza atmıştır. Avukat, gazeteci aynı zamanda öğretmendir.
Kuvâ-yi Milliye'de yer almış, savaştan sonra itilaf devletlerince işlerine son verilen demiryolu işcilerinin haklarını savunmak, savaştan dönen işsiz yedek subayların sıkıntılarını gidermek için çalışmalar yapmıştır.
Eğitim Hayatında Devrimler Gerçekleştiren Mustafa Necati Devrimci Öğretmen Olarak adlandırılıyordu.
Birçok alanda özveriyle çalışmış ama en çok eğitim alanında iz bırakmıştı. Yaptığı en büyük yenilikler şunlardır:
- Maarif Teşkilatı'na dair kanunu çıkardı, eğitim işlerini valilerin kontrolünden çıkararak bakanlığın kontrolüne aldı. Kanunda yer alan "Maarif hizmetinde asıl olan öğretmenliktir" hükmü ile öğretmenlik mesleğini itibarlı hale getirdi.
- Uzman Öğretmen yetiştirmek üzere Avrupa'ya öğrenci gönderilmesini sağladı.
- Yeni bir ilkokul programı hazırlandı ve "toplu öğretim" Avrupa ile aynı anda Türkiye'de uygulanmaya başlandı.
- Ortaöğretim parasızlaştırıldı; okul kitapları bakanlıkça bastırıldı.
- Birçok tepkiye rağmen karma eğitim sisemine geçildi.
- Hem okuma yazma öğretmek ve hem de onlara temel vatandaşlık eğitimi kazandırmak amacıyla halk dershaneleri açılmış ve buralarda 50 bin kişi eğitilmiştir.
- 1928 yılında yeni harflerin kabulüyle Millet Mektepleri açılarak buralarda 42 bin dolayında kurs düzenlenerek bir milyon dolayında vatandaş kurstan yararlandırılmıştır.
- Yabancı okullar denetim altına alındı.
- Köylere öğretmen yetiştirmek için köy öğretmen okulları modeli planlandı. Denizli ve Kayseri'de köy muallim mektebi açıldı.
- Harf inkılabı gerçekleştirildi. Yeni harfleri öğretmek için Millet Mektepleri kuruldu, okuma-yazma seferberliği başlatıldı.
"Ne Evlattı O"
Resmi kayıtlarda Mustafa Necati Bey'in MilletMektepleri'nin açıldıpı ocak'ta apandist patlaması sonucu Ankara Numune Hastahanesi'nde öldüğü beliritilmiştir. Ölümü üzerine arkadaşı Cumhurbaşkanı Atatürk'ün çok etkilenip ağladığı, ilk olarak Falih Rıfkı Atay'ın 1968'de yayınladığı Çankaya kitabında anlatılır.
"O kadar sevinen Necati,Laztin harfi ile imza atmayı henüz meşk ediyordu. Maarif vekili, Millet Mektebi'nin ilk talebesi olacaktı.Heyecan içinde kalktı. Pek sevdiği zeybeğini oynadı. Körbarsak ameliyatı olması için hekimlerin nasihatlerini dinlemeyen zavallı genç, bu sıçrayışlarla bir zehir kesesini delerek içine aktıpını bilmiyordu. Ertesi gün ateşler içinde yattı, Millet mektebini sayıklayarak öldü. Atatür'ün ilk defa hıçkırılarla ağlayışını bu ölüm akşamı görmüştüm. 'Ne evlattı o' diye hayıflanıyordu."
"Memlekette, mektep bulamayan bir çocuk bırakmayacağım."
2 Yorum