12 Eylül 1980’de Olanların Kısa Bir Özeti

Olayın gecesinde ilk önce TRT ve PTT gibi yayın kurumlarının ve dönemin başbakanı Süleyman Demirel'in konutunun ele geçirilmesi ile ilk bildiri yayınlanır.

"Girişilen harekâtın amacı; ülke bütünlüğünü korumak, millî birlik ve beraberliği sağlamak, muhtemel bir iç savaşı ve kardeş kavgasını önlemek, devlet otoritesini ve varlığını yeniden tesis etmek ve demokratik düzenin işlemesine mâni olan sebepleri ortadan kaldırmaktır."

İlk olarak TBMM ve Başbakan Süleyman Demirel'in hükümetinin faaliyetine son verildi. Milletvekillerinin dokunulmazlıkları kaldırıldı,sıkı yönetim ve yurtdışı yasağı ilan edildi. Dönemin Genelkurmay başkanı Kenan Evren devlet başkanı oldu. MGK kuruldu,dönemin siyasi partileri kapatıldı ve liderleri askeri üstlerde tutuklandı ve anayasa değiştirildi.

Bu olaylar devam ederken resmi rakamlara göre  650.000 kişi gözaltına alındı, 230.000 kişi askerî mahkemelerce yargılandı, cezaevlerinde ise işkence sonucu 171 kişi olmak üzere yaklaşık 300 kişi hayatını kaybetti, 50 kişi idam edildi, 1.683.000 kişi ise fişlendi. 

Darbeden sonra ilk idamlar 9 Ekim 1980 tarihinde gerçekleşmiştir. İlk olarak sol görüşlü Necdet Adalı, ardından Ülkücü Mustafa Pehlivanoğlu idam edilmiştir. 2 Şubat 1980'de silahlı eylemcilere müdahale eden askerlerden Er Zekeriya Önge'yi öldürdüğü iddiasıyla tutuklanıp yargılanan ve 19 Mart 1980 tarihinde idama mahkûm edilen Erdal Eren, idam kararı Yargıtay tarafından iki kere iptal edilmiş olsa da tekrar idama mahkûm olmuş ve Millî Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan kararla 13 Aralık 1980'de Ankara Merkez Ulucanlar Cezaevinde idam edilmiştir.İdam edilen Erdal Eren, asılmadan önce, cezaevinde yapılan "insanlık dışı" işkenceleri düşündükçe ölümün kendisi için bir kurtuluş olduğunu ifade etmiştir.

Millî Güvenlik Konseyi, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumunun 100. yılı olması nedeniyle 1981 yılını kanun çıkararak "Atatürk Yılı" ilan etti.5 Ocak 1981 günü saat 08.45'te Anıtkabir'de saygı duruşunda bulunulduktan sonra saat 11.00'de Türkiye Büyük Millet Meclisinde tören başladı. Törende eski cumhurbaşkanları Celâl Bayar, Cevdet Sunay ve Fahri Korutürk de yer aldı. Kenan Evren'in yaptığı uzun bir konuşmayla "Atatürk Yılı" kutlamalara açıldı. Yıl boyunca yapılan etkinliklerle Atatürk'ün doğumunun yüzüncü yılı kutlandı. Yeni Atatürk anıtları, Atatürk'ün adının verildiği kültür merkezleri ve tatbikatlar yapıldı. Birinci ve ikinci meclis binaları müze olarak faaliyet göstermeye başladı. Atatürk ile ilgili kitap ve belgeler Millî Kütüphane'de toplanırken il ve ilçelere de Atatürk kitaplıkları kuruldu. Atatürk'ün kaldığı evler restore edilerek müze hâline getirildi. "Atatürk 100 Yaşında" sloganı ile 73 adet ilkokul yapıldı. 12 Eylül'den önceki Milliyetçi Cephe hükûmetleri döneminde sayıları büyük artış gösteren imam hatip okulu açılışı durduruldu, 12 Eylül Yönetimi bu dönemde imam hatip açmadı. Atatürk'ün çeşitli illere yaptığı ilk ziyaretlerin yıl dönümlerinde kutlamalar gerçekleşti. Ülkenin tanınmış sanatçılarına 100. yılı simgeleyen plaketler verildi. Ünlü ressamlardan ısmarlanan Atatürk ve Atatürk Devrimleri konulu resimler, düzenlenen sergilerde ziyarete açıldı. Tanınmış müzisyenlere Atatürk hakkında marşlar besteletildi. TRT, Atatürk'ün görüşlerini yansıtan programlara yer verdi. Ülkedeki okur yazar oranının artırılması için seferberlik başlatıldı. Ağaçlandırma çalışmaları yapıldı.Açılan birçok kurum ve kuruluş "Yüzüncü Yıl" adını aldı. 23 Nisan'daki bayramın adı "Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" olarak değiştirildi. 19 Mayıs'taki Gençlik ve Spor Bayramı'nın adı "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" olarak değiştirildi ve 19 Mayıs 1981 günü stadyumlarda coşkulu şekilde kutlandı.Atatürk'ün başöğretmen olduğu 24 Kasım günü "Öğretmenler Günü" olarak kutlandı. Üniversitelere zorunlu "Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi" dersi getirildi.Kara Harp Okulu ve diğer askerî okullar için üç ciltlik "Atatürkçülük - Atatürk'ün Görüş ve Direktifleri" adlı kitap bastırıldı ve öğrencilere dağıtıldı.

Askerî müdahalenin ardından diğer bütün siyasi partiler ile birlikte MHP'nin de siyasi faaliyette bulunması yasaklanmış, 16 Ekim 1981 tarihli Millî Güvenlik Konseyi (MGK) kararıyla partiler kapatılarak mallarına el konmuştur. 29 Nisan 1981 tarihinde ise MHP ve Ülkücü kuruluşlar hakkındaki soruşturma sonrasında 945 sayfalık bir iddianame ile "MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası" açılmıştır. Dava 5 yıl 11 ay 8 gün sürmüş, 333 duruşmaya sahne olmuş ve 7 Nisan 1987'de sonuçlanmıştır. Ankara 1 Numaralı Askerî Mahkemesinde görülen 392 sanıklı davada MHP lideri Alparslan Türkeş'e 11 yıl 1 ay 10 gün hapis cezası verilmiştir. Partinin genel idare kurulu üyelerinin tamamı beraat etmiş, 5 sanık hakkında idam cezası verilmiştir. 150 sanığın beraat ettiği davada 9 sanık hakkında müebbet hapis, 219 sanık hakkında 6 ay ile 36 yıl arasında değişen hapis ve 6 sanık hakkında da görevsizlik kararı verilmiştir. 3 sanık hakkındaki dava düşerken 2 sanık da yargılama sırasında ölmüştür.

Yargılama süresi içinde kalbinden rahatsızlanan Alparslan Türkeş, 29 Mayıs 1983'te Mevki Askerî Hastanesine kaldırılmıştır. 4 yıl 5 ay 28 gün tutuklu kalan MHP lideri, 9 Nisan 1985 günü tahliye edilmiştir.

Darbenin sonucunda;
-Sağ-sol çatışması bitirildi.
-Enflasyon düşürüldü.
-Eğitim öğretim kesintisiz yapıldı.
-1981 yılı Atatürk Yılı ilan edildi ve yıl boyunca kutlandı.
-12 Eylül öncesinin siyasi partileri temelli kapatıldı.
-Yükseköğretim Kurulu kuruldu.
-Cumhuriyet Senatosu kaldırıldı, tek meclis sistemine dönüldü.
-1982 Türkiye Anayasası hazırlandı, 7 Kasım 1982'de yapılan halk oylamasında %91,37 oy oranı ile kabul edildi.
-Kürtaj yasağı kaldırıldı.
-Seçim barajı %10'a yükseltildi.
-Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu kuruldu.

Nihayetinde binlerce insanlık suçu işlenmiş tarihimizin lekelerinden biridir. 27 Mayıs 1960 darbesinin ilk bildirisini radyolardan seslendiren Alparslan Türkeş'in bir sözü ile içeriği bitirmek istiyorum. "En kötü demokrasi en iyi darbe idaresinden daha evladır." 

Kaynak : Wikipedia